Aansprakelijkheid voor dieren
Op een mooie zondagochtend maakt u een wandeling met uw hond. Aanvankelijk heeft u de hond aan de lijn, maar eenmaal bij een groot veld aangekomen besluit u de hond los te laten en lekker te laten rennen. Uw hond is door het dolle heen en razend enthousiast aan het spelen.
Op een gegeven moment komt er een meneer met zijn hond aanlopen. Hij besluit zijn hond ook te laten rennen en spelen. Dat hondje is veel kleiner dan die van u. Uw hond wil wel even dollen met het andere hondje. In eerste instantie gaat alles goed, maar op een gegeven moment bijt uw hond het andere hondje flink in zijn lijf met als gevolg een gecompliceerde verwonding.
Meneer gaat met zijn hondje naar de dierenarts en deze deelt mede dat het hondje zo spoedig mogelijk geopereerd moet worden. De operatie is gelukkig geslaagd maar de kosten bedragen ruim € 800,=. U wordt aansprakelijk gesteld voor de schade.
U vraagt zich o.a het volgende af: ben ik aansprakelijk voor de schade? Maakt het verschil dat beide honden losliepen? Ik ben niet verzekerd voor de schade. Moet ik de schade nu zelf betalen? Is de eigenaar van het hondje misschien ook mede schuldig aan de gebeurtenis?
Uitleg van de wettelijke regeling
De bezitter van een dier (meestal de eigenaar) is aansprakelijk voor de door het dier aangerichte schade. De grondslag van deze aansprakelijkheid moet worden gezocht in het gevaar dat schuilt in de eigen energie van het dier en het onberekenbare element dat daarin ligt opgesloten.
Het gaat daarbij om gedragingen van het dier waartoe zijn energie aanleiding geeft en dus niet om bijvoorbeeld de gezondheidstoestand waarin het dier verkeert. Als het dier gebruikt wordt als instrument dan is er geen sprake van aansprakelijkheid op grond van deze regeling. Dat betekent niet dat iemand dan niet meer aansprakelijk kan worden gesteld, maar niet op grond van deze regeling. Het bezit en daarmee dus aansprakelijkheid blijft bestaan zolang het dier niet verloren is gegaan of is overgedragen aan een ander. Virussen en bacteriën zijn geen dieren in de zin van dit artikel.
Ook wilde dieren vallen niet onder dit artikel, om de simpele reden dat wilde dieren geen bezitter of eigenaar hebben. De Hoge Raad heeft bepaald dat bijen wel als dieren worden aangemerkt, met alle mogelijke gevolgen van dien.
Voorbeeld: geen sprake van eigen energie van het dier als een politiehond doet wat hem is geleerd
Tijdens het uitgaan ontstaan er in Den Helder opstootjes onder het uitgaanspubliek. De politie, waaronder een hondengeleider met een politiehond, kwam ter plaatse. De politiehond heeft op commando van de hondengeleider iemand in zijn been gebeten, met als gevolg dat hij schade heeft geleden. De man die gebeten is vordert schadevergoeding van de politie. Volgens eiser had de hondengeleider de hond niet in zijn macht. De hondengeleider zou volgens eiser zijn meegesleurd door de hond richting eiser. Deze lezing wordt ondersteund door een anonieme verklaring van een persoon. De politie verwijst naar de videobeelden die tijdens de bewuste nacht zijn gemaakt. Deze beelden worden op de zitting bekeken. Uit de beelden blijkt iets heel anders. Van het meesleuren van de hondengeleider door de hond richting eiser is helemaal geen sprake. Uit de beelden blijkt dat eiser door de hond wordt gebeten op het moment dat hij de hond passeert. Dit gebeurde echter niet zomaar. De politie werd door portiers van de horecagelegenheden geattendeerd op eiser. Toen de politie eiser in het vizier kregen ontstond er een opstootje tussen de collega’s van de hondengeleider en eiser. Nadat eiser dreigend zijn hand uitsteekt richting een collega, geeft de hondengeleider het commando “vast” en bijt de hond eiser in zijn been. In deze casus doet de politiehond wat hem is geleerd en is er geen sprake van eigen energie van het dier. De hond werd dus gebruikt als instrument. Daarom biedt artikel 6:179 BW geen grondslag voor aansprakelijkheid.
Betekent het voorgaande dan dat de politie nooit aansprakelijk is als artikel 6:179 BW niet van toepassing is? Nee, dat is natuurlijk niet zo. Daarom heeft de rechtbank ook beoordeeld of er wellicht sprake was van een onrechtmatige daad. Dit was niet het geval vond de rechtbank. Hier was sprake van bevoegd gebruik van geweld door de politie, nu eiser dreigde aan te vallen. Het inzetten van de politiehond was daarom gerechtvaardigd. Daarom werd de vordering van eiser afgewezen en hoefde de politie geen schadevergoeding te betalen.
De regeling kent ook een uitzondering en dat is soms best een lastige. Iemand is niet aansprakelijk indien hij de schade toebrengende gedragingen van het dier in zijn macht zou hebben gehad, maar een beroep kan doen op een rechtvaardigingsgrond. Met een voorbeeld zal ik deze uitzondering duidelijk maken: de bezitter/eigenaar van een waakhond is normaal gesproken niet aansprakelijk als de hond een inbreker bijt. Stel dat hij de hond wel in zijn macht had gehad, dan mocht hij zich immers verdedigen vanwege een beroep op noodweer dan wel noodweerexces. De bezitter/eigenaar van de hond kan in dat geval niet succesvol aansprakelijk worden gesteld.
Op grond van artikel 6:101 BW kan de vergoedingsplicht worden verminderd en zelfs geheel vervallen door de schade over de vergoedingsplichtige en de benadeelde te verdelen in evenredigheid met de mate waarin de aan ieder toe te rekenen omstandigheid tot de schade hebben bijgedragen.
Bovenstaande wil ik graag met een voorbeeld verduidelijken. Een bekende uitspraak ging over twee ongevallen welke hebben plaatsgevonden in dezelfde manege. Een mevrouw viel tijdens de les van het paard en liep lichamelijk letsel op. Een andere mevrouw viel van een paard tijdens de les en liep lichamelijk letsel nadat zij, zonder toestemming, een paard uit de stal heeft gepakt, is gaan rijden en vervolgens van het paard gevallen.
Nu de medische kosten door zorgverzekeraar Menzis zijn vergoed, vordert Menzis de door haar vergoede kosten van de manege op grond van subrogatie.
Met betrekking tot de mevrouw die tijdens de les van het paard viel overwoog de kantonrechter dat nu de schade mede het gevolg was van omstandigheden die aan haar kunnen worden toegerekend, een gedeelte van de schade voor haar rekening kwam. Zij begon te gillen en raakte in paniek. Daarom diende 50% van de schade voor haar eigen rekening te blijven.
Over het ongeval van de mevrouw die zonder toestemming een paard uit de manege haalde, erop ging rijden en vervolgens van het paard viel overwoog de kantonrechter dat ook in haar geval 50% van de schade voor eigen rekening diende te blijven. Zij had geen toestemming gekregen om op het paard te rijden, maar ze was geen onbekende van de manege. De manege had maatregelen moeten nemen om te voorkomen dat paarden zonder toestemming kunnen worden meegenomen. Aan de andere kant had de mevrouw onrechtmatig gehandeld door zomaar op een paard te gaan rijden, terwijl zij daar geen toestemming voor had. Daarom diende ook hier de vergoedingsplicht te worden verdeeld over de vergoedingsplichtige en de benadeelde. Daarom werd het aandeel in de schade voor zowel de benadeelde als de vergoedingsplichtige vastgesteld op 50%.
U bent bij mij aan het juiste adres voor juridisch advies aansprakelijkheid voor dieren over o.a.
